Kofeina (Caffeine Anhydrous, kofeina bezwodna) jest głównym alkaloidem nasion krzewu kawowego Coffea arabica, Coffea liberica i innych z rodziny Rubiaceae.
Kofeina jest substancją o szerokim spektrum działaniu pobudza ośrodkowy układ nerwowy oraz ośrodki wegetatywne: oddechowy, naczynioruchowy i nerwu błędnego.
Wpływ kofeiny na układ nerwowy:
- wzrost koncentracji i uwagi,
- poprawa koordynacji ruchowej,
- zmniejszeniu uczucia zmęczenia psychicznego i fizycznego,
- wzrost sprawności myślenia i nauk
- przyspieszenie toku myślowego,
- poprawienie nastroju i odczuwanie przyjemności (poprzez wydzielanie dopaminy),
- pobudza ośrodki wegetatywne układu oddechowego i naczynioruchowego,
- pobudzenie ośrodkowego układu nerwowego (blokowanie receptorów adenozynowych),
- pobudzenie nerwu błędnego
Kofeina wykazuje również doskonałe działanie termogenne – przekształca kalorie w ciepło podnosząc znacznie tempo przemiany materii. przyspiesza oraz pobudza spalanie tkanki tłuszczowej, co wykorzystywane jest w różnych preparatach wspomagających odchudzanie.
Kofeina korzystnie wpływa na wytrzymałość podczas ćwiczeń, znacznie opóźnia zmęczenie, zwiększając czas ćwiczeń. Korzystanie z kofeiny poprawia wytrzymałość i wydajność.
Ponadto kofeina jest popularnym składnikiem wielu produktów spożywczych, przede wszystkim napojów orzeźwiających typu cola oraz tzw. napojów energetyzujących.
Kofeinę dodaje się również do preparatów kosmetycznych i kosmetyczno-leczniczych (szamponów, mydeł, kremów, balsamów), które w założeniu mają pobudzać krążenie, rozjaśniać skórę i działać lipolitycznie.
Pobudza równomiernie korę mózgową, co oznacza zwiększenie sprawności myślenia oraz przeciwdziałanie zmęczeniu. Preparat polecany jest dla osób aktywnych zawodowo, sportowcom, studentom oraz osobom podejmującym wysiłek psycho-fizyczny, a także kierowcom podczas długich tras.
Właściwości fizyko-chemiczne kofeiny
Forma: ciało stałe
Kolor: biały
Zapach: bezwonny
Masa molowa 194.19 g/mol
pH: 5.5-6.5 (10g/l; 20oC)
Temperatura topnienia: 234-239oC
Temperatura wrzenia: 178oC
Rozpuszczalność w wodzie: 21 g/l (25oC), 46 g/l (40oC), 182 g/l (80oC), 670 g/l (100oC)
Maksymalna, doustna dawka kofeiny wynosi 1,5 g, a dawka śmiertelna kofeiny dla człowieka w zależności od wagi, wzrostu i indywidualnej wrażliwości na kofeinę wynosi ok. 150-200 mg/kg masy ciała czyli około 10–12 g.
